Dấu hiệu nhận biết báo cáo tài chính có vấn đề
Báo cáo tài chính là công cụ quan trọng giúp đánh giá tình hình tài chính và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Tuy nhiên, không phải lúc nào các số liệu cũng phản ánh trung thực thực trạng tài chính. Một số doanh nghiệp có thể vô tình hoặc cố ý trình bày sai lệch nhằm che giấu rủi ro hoặc làm đẹp kết quả kinh doanh. Việc nhận biết các dấu hiệu bất thường trong báo cáo tài chính giúp nhà đầu tư, đối tác và cơ quan quản lý phát hiện sớm các vấn đề, từ đó đưa ra quyết định đúng đắn. Bài viết này Thăng Long Bắc Giang sẽ giúp bạn nhận diện những dấu hiệu cảnh báo quan trọng để đánh giá báo cáo tài chính một cách chính xác hơn.
1. Phân tích báo cáo tài chính là gì?
Theo Luật Kế toán sửa đổi năm 2015, “Báo cáo tài chính là hệ thống thông tin kinh tế, tài chính của đơn vị kế toán được trình bày theo biểu mẫu quy định tại chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán.”
BCTC bao gồm các tài liệu: Bảng cân đối kế toán, Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, Báo cáo lưu chuyển tiền tệ, và Bản thuyết minh BCTC.
Phân tích BCTC là quá trình xem xét, kiểm tra, đối chiếu và so sánh số liệu về tài chính trong kỳ hiện tại với các kỳ kinh doanh đã qua. Mục tiêu của việc phân tích này là cung cấp thông tin chi tiết và sâu sắc về tình hình tài chính doanh nghiệp, giúp chủ doanh nghiệp và các bên liên quan như nhà đầu tư, ngân hàng, cơ quan quản lý đưa ra các quyết định thông minh.
Phân tích BCTC là một quá trình phức tạp và đa chiều, không có một công thức nào cố định và duy nhất cho việc này. Cách tiếp cận và phương pháp phân tích có thể thay đổi tùy thuộc vào mục đích và ngữ cảnh cụ thể của việc phân tích.
Xem thêm: Phương pháp hạch toán góp vốn liên doanh
2. Tại sao doanh nghiệp cần phân tích BCTC?
Phân tích BCTC có thể mang lại lợi ích cho doanh nghiệp, bằng cách cung cấp những thông tin tổng quan, quan trọng và chính xác nhất về các hoạt động của mình.
Đánh giá tình hình tài chính của doanh nghiệp
Nhờ phân tích BCTC, doanh nghiệp có thể thực hiện phân tích điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức có liên quan trong hoạt động tài chính.
Bên cạnh đó, phân tích BCTC giúp doanh nghiệp đánh giá hiệu suất tài chính của mình thông qua các chỉ số tài chính quan trọng như khả năng sinh lời, khả năng thanh toán, khả năng quản trị tài chính,… Những chỉ số này cho biết mức độ hiệu quả của doanh nghiệp trong việc sử dụng tài nguyên vốn, lợi nhuận và năng lực hoạt động kinh doanh. Từ đó, doanh nghiệp có thể đưa ra quyết định kinh doanh thông minh và cân nhắc đến các chiến lược điều chỉnh.
Giúp các bên liên quan đưa ra các quyết định kinh tế
Với cổ đông
BCTC giúp cổ đông đánh giá hiệu suất đầu tư của họ trong doanh nghiệp. Thông qua việc phân tích BCTC để đưa ra các chỉ số tài chính như lợi nhuận, tỷ suất sinh lời, tỷ suất vốn sở hữu, tỷ lệ chi trả cổ tức,… cổ đông có thể đánh giá xem họ có đang nhận được lợi ích đáng kể từ việc đầu tư vào doanh nghiệp hay không.
Với nhà đầu tư
Phân tích BCTC rất quan trọng đối với các nhà đầu tư vì nó có thể cung cấp thông tin về doanh thu, chi phí, lợi nhuận, gánh nặng nợ và khả năng đáp ứng các nghĩa vụ tài chính của công ty.
Với ngân hàng
BCTC cung cấp thông tin về rủi ro tín dụng của doanh nghiệp. Thông qua phân tích BCTC, ngân hàng có thể xác định mức độ rủi ro khi cấp vay cho doanh nghiệp. Thông tin chính xác và minh bạch từ BCTC giúp tăng cường lòng tin giữa hai bên và tạo điều kiện thuận lợi cho việc hợp tác dài hạn.
Với cơ quan quản lý
BCTC cung cấp thông tin về thuế và các khoản phải trả khác của doanh nghiệp. Cơ quan quản lý sử dụng BCTC và phân tích các dữ liệu trên đó để đánh giá mức độ tuân thủ pháp lý và thuế của doanh nghiệp. Nếu có sự không phù hợp hoặc vi phạm, cơ quan quản lý có thể thực hiện các biện pháp quản lý và truy thu.
3. Các dấu hiệu nhận biết báo cáo tài chính có vấn đề
3.1. Hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu tăng lên
Doanh nghiệp sử dụng nợ vay để mở rộng là điều bình thường, nhưng khi tỷ lệ nợ vay quá cao so với vốn chủ sở hữu, họ đang đứng trước rủi ro tài chính lớn. Bởi vì
- Áp lực trả nợ: Nợ vay cao đồng nghĩa với việc doanh nghiệp phải trả lãi vay lớn, làm giảm lợi nhuận.
- Khả năng phá sản: Nếu doanh nghiệp không tạo ra dòng tiền đủ mạnh, họ dễ rơi vào tình trạng mất khả năng thanh toán.
- Mất kiểm soát: Doanh nghiệp có thể bị hạn chế quyền tự chủ tài chính khi vay nợ quá nhiều.
3.2. Doanh thu liên tục giảm qua các năm
- Nếu doanh nghiệp doanh thu sụt giảm liên tục trong nhiều năm, chứng tỏ doanh nghiệp đã không kinh doanh tốt.
- Trong khi các biện pháp cắt giảm chi phí như: bỏ các khoản chi tiêu lãng phí và cắt giảm nhân viên có thể bù đắp cho việc suy giảm doanh thu, nhưng doanh nghiệp cần phải có sự thay đổi trong kinh doanh trong vòng 3 năm nếu không việc cắt giảm sẽ không mang lại giá trị dài hạn.
3.3. Khoản mục Chi phí khác trên bảng cân đối kế toán cao bất thường
- Thông thường khoản mục “chi phí khác” có sự biến động khá nhỏ trên báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp
- Nếu khoản mục “chi phí khác” có giá trị cao bất thường, bạn nên tìm xem điều gì tạo nên khoản mục “chi phí khác” cao đến như vậy. Và bạn có thể dự đoán khoản mục này còn xuất hiện trong tương lai hay không.
3.4. Dòng tiền từ hoạt động kinh doanh âm
Dòng tiền từ hoạt động kinh doanh phản ánh khả năng doanh nghiệp tạo ra tiền từ hoạt động cốt lõi. Khi dòng tiền này âm, đó là một tín hiệu xấu. Bởi vì:
- Phụ thuộc vào vay nợ: Doanh nghiệp không thể tự duy trì hoạt động mà phải dựa vào vốn vay hoặc bán tài sản.
- Khả năng thanh toán thấp: Dòng tiền âm khiến doanh nghiệp khó trả các khoản nợ đến hạn.
- Tăng áp lực tài chính: Doanh nghiệp phải chịu thêm chi phí lãi vay, làm giảm lợi nhuận.
3.5. Hàng tồn kho tăng liên tục không hợp lý
Hàng tồn kho là một chỉ số quan trọng trong việc đánh giá khả năng tiêu thụ sản phẩm và quản lý sản xuất của doanh nghiệp. Tuy nhiên, nếu hàng tồn kho tăng nhanh trong khi doanh thu không tăng tương ứng, đây có thể là dấu hiệu nguy hiểm. Bởi vì:
- Khó tiêu thụ hàng hóa: Hàng tồn kho tăng nhanh có thể cho thấy sản phẩm không được bán ra, dẫn đến ứ đọng vốn.
- Gia tăng chi phí lưu kho: Doanh nghiệp sẽ phải chi thêm cho việc lưu trữ, bảo quản và vận chuyển hàng tồn kho.
- Nguy cơ giảm giá trị: Với một số ngành như công nghệ hoặc thời trang, hàng tồn kho lâu ngày dễ bị lỗi thời hoặc mất giá.
Xem thêm: Thời hạn nộp báo cáo tài chính cho doanh nghiệp năm 2025
3.6. Liên tục phát hành cổ phiếu
- Nhiều cổ phiếu đang lưu hành trên thị trường chứng khoán, tức là sẽ có nhiều cổ phần bị pha loãng hơn.
- Nếu số lượng cổ phần của một doanh nghiệp liên tục tăng hai hoặc ba phần trăm mỗi năm cho thấy doanh nghiệp đang phát hành nhiều cổ phần và làm loãng giá trị của doanh nghiệp.
3.7. Nợ vay luôn cao hơn tài sản bảo đảm
- Kinh nghiệm cho thấy một số doanh nghiệp duy trì ổn định tài sản và nợ vay khi ngành kinh doanh của doanh nghiệp không phụ thuộc vào yếu tố theo mùa hoặc ít bị ảnh hưởng bởi áp lực thị trường. Kể các các doanh nghiệp trong ngành có tính mùa vụ, cũng có thể để nợ nhiều hơn so với tài sản bảo đảm.
- Về mặt kỹ thuật, nợ vay cao hơn tài sản bảo đảm nằm trong kế hoạch được lập. Nếu doanh nghiệp để nợ phải trả tăng cao mà không có tài sản bảo đảm cũng có thể là dấu hiệu việc sử dụng đòn bẩy quá nhiều.
3.8. Giảm biên lợi nhuận gộp
- Biên lợi nhuận là thước đo về tính sinh lời của doanh nghiệp được tính bằng cách lấy lợi nhuận thu được trên doanh thu trong một khoảng thời gian nhất định.
- Tỷ suất lợi nhuận biên giảm là điểm nên các nhà phân tích nên lưu ý. Biên lợi nhuận thể hiện chi phí sản xuất trực tiếp ra hàng hóa hoặc dịch vụ và biên lợi nhuận cần phải đủ để trang trải chi phí hoạt động như chi phí nợ.
3.9. Khoản phải thu tăng bất thường
Khoản phải thu tăng nhanh mà không đi kèm với doanh thu là dấu hiệu cho thấy doanh nghiệp có vấn đề trong việc thu hồi công nợ. Bởi vì
- Nguy cơ nợ xấu: Khách hàng không thanh toán đúng hạn có thể gây ra tổn thất tài chính.
- Dòng tiền kém: Doanh nghiệp không thu hồi được tiền từ khách hàng, ảnh hưởng đến khả năng trả nợ ngắn hạn.
- Mất kiểm soát tín dụng: Điều này có thể xảy ra khi doanh nghiệp mở rộng tín dụng cho khách hàng mà không kiểm soát tốt rủi ro.
Việc phát hiện sớm các vấn đề trong báo cáo tài chính giúp hạn chế rủi ro, đảm bảo tính minh bạch và bảo vệ lợi ích của các bên liên quan. Nhà đầu tư, doanh nghiệp và cơ quan quản lý cần trang bị kiến thức để nhận diện kịp thời những dấu hiệu bất thường, tránh những hậu quả tiêu cực. Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn có thêm công cụ để đánh giá báo cáo tài chính một cách hiệu quả và chính xác hơn. Nếu bạn cần chúng tôi hỗ trợ về báo cáo tài chính, hãy liên hệ ngay với Thăng Long Bắc Giang để được tư vấn chi tiết hơn.
Liên hệ với chúng tôi
- Giám Đốc Chi Nhánh: Ms Nguyễn Thị Nga
- Địa chỉ: Tầng 4, Số nhà 8, LK24, Phố đi bộ khu dân cư phía Nam, Phường Dĩnh Kế, TP Bắc Giang
- Hotline: 0936.968.083
- Email: thanglongbg24@gmail.com
- Website: ketoanthanglongbg.com
- Facebook: Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn đầu tư Thăng Long
- Youtube: Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn đầu tư Thăng Long . CN Bắc Giang
- Tiktok: Kế toán . Kiểm toán Thăng Long
